APOLA INU EDE YORUBA

OSE KẸRIN 

AKORI EKO: APOLA INU EDE YORUBA

Apola je okan ninu awon abala ihun gbolohun ede Yoruba. Gbolohun le je eyo oro kan tabi akojopo oro ti oni itumo. Ihun gbolohun ede Yoruba dabi igba ti a bah un eni, a ni lati to awon oro wonyii jo lona ti yoo fi le e mu itumo ti o gbamuse lowo. A tun le fi we awon ohun elo ikole ti o toju lorisirisii lona ti yoo fi gbe ile ti o dara, ti o si lewa jade.

Lara awon isori oro ti a to jo lati hun gbolohun ede Yoruba ni:

1. Oro Oruko
2. Oro Aropo Oruko
3. Oro Apejuwe
4. Oro Ise 

1. APOLA ORO ORUKO (NOUN PHRASE): Eyi le je oro kan tani akojopo oro ti a maa n lo gege bi oluwa ati abo ninu gbolohun yala pelu eyan tabi laisi eyan. Ihun apola oruko le je:
2. Oro – Oruko kan soso pere: Ojo rǫ
3. Oro – Aropo oruko: Mo sun
4. Oro aropo afarajoruko: Eyin ni mo ri 
5. Apapo oro oruko pelu eyan:

• •  Okunrin yen ni o mu
  •  Ewure merin ni won pa bo ifa
  • Bola aburo Kemi ti wolu de
  • Ounje die ni ki o se

ȩ. Apapo oro – oruko ati awe gbolohun: Oro ti Kemi so dun won.

2. APOLA ISE (VERB PHRASE): Apola maa n je eyo oro tabi akopo awon eyo oro ti o le se ise oluwa ninu awe gbolohun ati odidi gbolohun. O le je oro-ise ponbele, oro ise agbabo, asaaju oro ise ati enyan. Oun ni o n sise opomulero ninu gbolohun ede Yoruba. Bi Apeere:

• Jokoo,
• sare,
• jade,
• dide, ati bee bee lo.

Apeere:

•     Bisi ra iyan 
•     Komolafe je efo 
•     Ayo sese de Ijanikin
•     Gbadebo gbin ododo

3. APOLA APONLE: Apola aponle ni awon oro ti o n se ise epon tabi eyan fun oro-ise ninu gblohun ede Yoruba.Apola aponle maa n fi itumo ti o kun fun oro-ise inu apola ise ni. Apola aponle ti maa n jeyo. Fun apeere:

•     O n tan yerieyeri
•     O n rin kemokemo
•     Aso funfun balau
•     O tutu niginnigin

Ise Asetilewa 

Tooka si awon apola ti a fa ila si nidii ninu awon gbolohun isale yii:

1. Ade jeun o si yo
2. O mu oti lile
3. Sare lo jeun
4. Dide wa
5. Ayinde rin jelenke
6. Mo ra eran ogunfe
7. Bisade rin pelepele
8. Emi ni won pe