Silebu Ninu Èdè Yorùbá JSS 1 First Term Lesson Notes Week 4

OSE KERIN

EKA ISE: EDE
AKOLE ISE: SILEBU

Silebu ni ege oro ti o kere julo ti eemi le gbe jade leekan soso lai si idiwo. Iye ami ohun ti o jeyo ninu oro kan ni iye silebu iru oro bee.

Ihun oro orusilebu kan le je:

1. Faweli nikan – (F)
2. Apapo konsonanti ati faweli (KF)
3. Konsonanti aranmupe asesilebu (N)

Apeere faweli nikan:

Gbogbo faweli aramupe ati aramupe je ihun oro onisilebu kan:

• a, e, i, o, u
• an, en, in, on, un

Lilo won:

• Mo-ra-a (silebu kan ni “a, i, on, ati un”)
• Mo-ri-i
• Tolu mo-on
• Baba-fun-un

Apeere apapo konsonanti ati faweli (KF):

• Lo – KF
• Je – KF
• Sun – KF
• Fe – KF
• Gba – KF
• Ta – KF
• Ge – KF
• Ke – KF
• Ra – KF
• Ran – KF

EKA ISE: ASA
AKOLE ISE: Ikini ni aarin eya Yoruba, ounje won ati bi won se n se won

Asa ikini je okan lara iwa omoluabi. O je iwa ti a gbodo ba lowo omo ti a bi, ti a ko ti o si gba eko rere dandan ni ki omokurin dobale gbalaja ki omobirin si wa lori ikunle ti won ba n ki agba.

Ikini ni aarin eya Yoruba:

Ede Ajumolo

• Ede Adugbo
• Ilu
• E kaa-aro – Wen kaaaro (Ijebu)
• Nkoo Oro – Ekiti
• In kuo u ro o – Ilesa
• O koo ri ro – Akoko
• E kaaro – Ife

Apeere miran:

• Alangbaa ti wo le – Oyo
• Olo do gba ti ole – Ijesa
• Ijon gba ti wo le – Ijebu

Ounje eya Yoruba:

Ouje je ohunkohun ti eniyan tabi eranko n je tabi mu ti o si n sara lore. Orisirisi awon agbegbe ni ile Yoruba ni o ni iru ounje ti won feran.

• Ondo ati Ekiti – Iyan
• Ijebu – Ikokore
• Egba – Laafu
• Ibadan – Oka/amola

Ona ti a n gba se awon ounje ni ile Yoruba:

1. Ewa:
   • Won a sa ewa
   • Won a gbe omi ka ori ina
   • Bi omi ba ho, won a da ewa sii
   • Won a re alubosa sii
   • Bi ewa ba ti fe jinna, won a fi ata lilo epo ati iyo sii
   • Leyin ti o ba ti jinna, o ti di jije
2. Oole / Moin Moin:
   • Won a bo eepo ewa kuro
   • Won a lo ewa pelu ata ati alubosa
   • Won a pon ewa sinu ewe
   • Won a gbe e kana
   • Bi o ba jina, o di jije
3. Akara:
   • Won a bo ewa
   • Won a lo ewa pelu ata
   • Won a gbe epo kana
   • Won a re alubosa si ewa lilo
   • Won a da ewa lilo die die sinu epo gbigba
   • Bi o ba din tan, o di jije
4. Isu Sise:
   • Won a bo eepo ara isu danu
   • Won a gee si wewe
   • Won a gbe ekana pelu omi
   • Won a fi iyo sii, won a si de ikoko naa
   • Bi o ba jina, o jije
5. Iyan:
   • Won a be isu
   • Won a gee si wewe
   • Won a da isu si ori ina pelu omi ninu re
   • Won kii fi iyo si bi isu jije
   • Bi o ba jinna, won a gun ninu odo
   • Leyin eyi, won a fi obe ti o wu won jee
6. Asaro:
   • Won a be epo isu danu
   • Won a gee si wewe
   • Won a gbe omi lena
   • Won a da eroja bi ata, epo, eja, iyo, ede alubosa abbl sinu re
   • Bi omi ba ti ho, won a da isu sii
   • Won a roo po
   • Bi o ba jinna, o di jije

Igbelewon:

1. Fun ounje ni oriki.
2. Ko eya Yoruba merin ki o si ko ounje ti won feran ju.
3. Kin ni silebu?
4. Ko ihun silebu pelu apeere meji meji.

Ise asetilewa: Bawo ni a se n se ekuru ati obe gbegiri nin ile Yoruba.